Het is alweer een nieuw jaar. Altijd ook het moment om terug te kijken, maar ook om vooruit te kijken.
We hebben als afdeling weer een bewogen jaar achter de rug. Maar, wat mij betreft succesvol. We hebben nog altijd een harde kern van loyale actieve partijgenoten en een bestuur van gemotiveerde en betrokken partijgenoten die elkaar helpen, aanvullen en vertrouwen. We zien landelijk echter ook een zekere teloorgang van de PvdA als traditionele volkspartij. Maar wat mij betreft zijn we als afdeling in het afgelopen jaar opgestaan. In Landgraaf wordt een enthousiaste groep aangevoerd door een evident talent. Met Melvin Roeleveld geven we ook de jeugd en daarmee toekomst de ruimte. In de Landgraafse oppositie is de samenwerking met GroenLinks gezocht en gevonden. Kijk naar de voedselbank-actie. In de raad is goed ingezet op gemeenschapszin en was er belangrijke invloed in de totstandkoming van de tijdelijke opvang asielzoekers op het Megalandterrein. In Heerlen viel het verkiezingsresultaat op zich niet mee, maar de nog voor de coalitieonderhandelingen gezochte samenwerking met GroenLinks en de PVDD én een toch heel bijzondere kandidaat voor eventuele deelname aan een college heeft zich maximaal uitbetaald. Eerlijk is eerlijk, geluk speelt daarbij ook een rol. Als de Ouderenpartij zichzelf niet zo gruwelijk in de voet had geschoten, zaten wij als Links Blok en met onze fractievoorzitter Henk Verreck gewoon in de oppositie en was Casper Gelderblom geen wethouder (van ongeveer alles zo’n beetje). En zie. Een Verbond voor Energierechtvaardigheid is opgericht met alle Parkstadgemeenten, corporaties, kennisinstellingen, zorginstellingen Worden meer dan honderd energiebespaarcoaches getraind en vele duizenden huishoudens geholpen de winter door te komen. Is er ein-de-lijk een doorbraak in Vrieheide, landelijk één van de zwaarst getroffen wijken in de energiecrisis (bijna 20% energiearmoede, landelijk minder dan 7), door de aankoop van 51 woningen door corporaties vól te ondersteunen, dus 3.5 miljoen aan subsidiëring van verduurzaming in een blokaanpak die uiteindelijk honderden woningen in de wijk kan meenemen. Is er 2 miljoen uitgetrokken voor structurele verduurzaming van het Heerlens vastgoed, zijn er eerste stappen op gebied van circulariteit als gemeente, is door ondertekening van het MVOI-manifest een pioniersrol gepakt. Voorbeeld: het ombuigen van de reststroom van de gemeentelijke koffieconsumptie naar biologische kweek. Kleine dingen, grote signalen. En natuurlijk de actie bij Amazon. Quick and dirty. Precies dat is wat we met elkaar moeten proberen te doen de komende tijd. Denken vanuit het grotere perspectief en dat omzetten in snelle effectieve lokale acties. En daarnaast werken aan kennis en inhoud via gesprek en debat. Om uiteindelijk weer meer mensen te binden.
Tijden en daarmee de samenleving zijn veranderd. Fundamenteel. Sinds 1980 heeft de vrije markt als de moeder aller oplossingen van westerse overheden vrij baan gekregen, ook in Nederland. We weten dat de privatiseringen en de terugtredende overheid als zachte marktmeester, niet alleen in Nederland maar in het hele Westen, niet heeft geleid tot meer welzijn. Wel tot meer welvaart, maar die is alleen minder eerlijk verdeeld dan pakweg in de jaren zeventig. Arbeid adelt nog steeds (alsof je niet adelt als je geen werk hebt), alleen adelt de aandeelhouderseconomie intussen nog veel veel meer. De verhoudingen zijn behoorlijk scheef getrokken sinds 1980. De handel is geglobaliseerd, productie verplaatst naar lagelonenlanden, er is een strijd om de grondstoffen ontstaan, te zwijgen over het energievraagstuk. Een ding is duidelijk geworden. Namelijk dat het zo niet verder kan gaan
met onze wereld. We koersen in ijzingwekkend tempo op de afgrond af, maar toch moeten economiën (onverantwoord) blijven groeien anders breekt de pleuris uit in aandelenland. En ook is duidelijk dat de markt alleen niet de schuld draagt. Er is naast marktfalen ook overheidsfalen. Zachte heelmeesters maken nu eenmaal stinkende wonden. Kijk naar de energiemarkt, de zorg, de woonsector. Hebben wij hier een sociaaldemocratisch antwoord op? Ik denk het wel. Tegenover globalisering moet lokalisering staan. Terug naar lokaal. Lokale opwek van duurzame energie, lokale verkoop van energie, lokale productie van voedsel en streekproducten, coöperatieve samenwerkingen in alle sectoren. Waar inkomen uit arbeid loont in plaats van dat inkomen uit arbeid niet loont omdat de Amazon-eigenaar in de VS weer eens met vrienden de ruimte in wil vliegen. Waar we met minder veel langer doen. Apparaten tweede derde vierde levens krijgen. Waar het bewustzijn bestaat dat de kunstmatige aanbodeconomie kunstmatige vraag genereert, maar geen wezenlijke menselijke behoeftes bevredigt. Wat heb je aan vijftig soorten saus bij Albert Heijn als drie de keuze zoveel gemakkelijker maakt? Het is duidelijk dat andere partijen hier anders naar kijken. In de Westerse wereld zijn onze democratieën helaas niet zo democratisch meer omdat ze gekaapt zijn door het kapitaal van elites. Zij beheersen economieën, banken, beurzen en media en daarmee ook verregaand de politiek. De held van Rutte is de econoom en politiek filosoof Friedrich Hayek en zijn Bijbel diens “Road to Serfdom” uit 1944. Een vurig pleidooi tegen overheidsbemoeienis in de economie en voor een vrije markt. Dus daar moeten we het niet van hebben voor onze duurzame toekomst.
Ik zou graag, hier in Landgraaf en Heerlen, al in een vroeg stadium willen beginnen met het ophalen en opwerken van het volgende verkiezingsprogramma 2025. Dat kan niet vroeg genoeg. En daarbij terug naar lokaal willen. Wat is ons lokale en sociaaldemocratische antwoord op de globale uitdagingen (en crises). Dat is de centrale vraag. Dat daar een inhoudelijk debat over gevoerd wordt. Dat meer mensen, vooral jonge mensen, zich geprikkeld voelen om over linkse politiek na te denken.
Wie na lezing van dit stuk denkt “linkse borrelpraat!”, die zeg ik: “dat zullen we dan nog eens zien”. Te beginnen in 2023.
Volmar Delheij
Foto gemaakt door Luc Lodder
