Wat sloeg ze de plank mis, Caroline van der Plas, deze week met haar uitspraak over het bezoek van Zelensky en de Nationale Herdenking op 4 mei. Wat ze daar nu mee bereiken wilde? De aandacht afleiden van de discussie over de omgekeerde vlaggen van BBB-aanhangers tijdens Dodenherdenking? Aandacht voor de afwijkende standpunten van de BBB, zo van: wij zeggen hardop wat wij denken? Dat laatste doen wij allemaal wel eens. Zeggen wat we denken, tegen de stroom in. Daar is niets mis mee. Maar hier is wel meer aan de hand. Bij de BBB zijn wel meer tegenstrijdigheden te ontdekken. Zo viel afgelopen weken de schriftelijke terugkoppeling van het Gewest Limburg van de lopende gesprekken voor een nieuwe coalitie voor Provinciale Staten in de digitale brievenbus. Weinigen zullen het gelezen hebben. De meesten voor kennisgeving hebben aangenomen. Maar het is interessant materiaal. In de diverse verslagen wordt bericht hoe de gesprekken zijn verlopen tussen de grote winnaar van de verkiezingen in Limburg, de BBB, en de verkenner Jan Schrijen enerzijds en de verkozen partijen in de Staten anderzijds. De overwinning van de BBB is groots, in één keer van 0 naar 10 zetels. Wie dan arrogantie verwacht komt bedrogen uit. De aanpak en gevoerde toon van de BBB is correct en zakelijk. Zoals ook wel verwacht werd. Opvallend was wel dat de onderhandelaars van de BBB zich meerdere keren lieten ontvallen dat politiek bedrijven niet gaat over links of rechts, maar over de menselijke maat. De Menselijke Maat. Klinkt goed in elk geval. Nu wordt de BBB in brede kringen gezien als een redelijke middenpartij. Dat is ook de conclusie van verkenner Jan Schrijen, althans hij neemt die eigen stelling van de BBB over. Maar waar baseert men dat dan op, is mijn vraag. Dat het, inclusief Carolien van der Plas, redelijke weldenkende mensen zijn? Men geen extreme denkbeelden hanteert of groepen uitsluit? De alleszins redelijke opdracht in Limburg te verkennen “welke mogelijkheden en randvoorwaarden er voor partijen zijn om te komen tot een stabiel provinciaal bestuur dat oog heeft voor opgaven en zorgen in de Limburgse samenleving”?
Maar de vraag is of de BBB echt een middenpartij is en of de volgens Schrijen de meest kansrijke coalitie BBB-VVD-CDA-PvdA-SP in de praktijk ook daadwerkelijk de meest kansrijke zal blijken.
Dus laten we eens kijken of de BBB een middenpartij is. Schrijen zelf begint zijn eindverslag als verkenner met enkele persoonlijke bespiegelingen door te wijzen op het rapport ‘Elke regio telt’ en te verwijzen naar de “eigentijdse ongelijkheid”. Daarin ziet hij de reden verwoord waarom de BBB zowel in stad als op het platteland zo goed scoort. Het is misschien niet zo zeer stad en platteland, maar veel meer de landsbrede afstraffing van decennialang onbeperkt ruimte bieden aan de vrije markt. Economie boven alles. Nederland is een BV in plaats van een samenleving van mensen. De inmiddels diep ingedaalde frustratie daarover heeft de nieuwkomende partij de wind ongekend vol in de zeilen gegeven. En de stemmen kwamen vooral van rechts. Niet van links. Maar van de VVD, het CDA en niet te vergeten het weggevaagde Forum voor Democratie. De laatste was een provinciale verkiezing geleden nog de grote winnaar. Door beide rapporten aan te halen lijkt het alsof Schrijen vindt dat de BBB op basis van de verkiezingsuitslag een inhoudelijk mandaat heeft. De BBB heeft inderdaad een mandaat, maar uit protest en niet op inhoud. Blijkbaar waren zij buiten het systeem het enige alternatief voor de ontevreden stemmers. Stikstof was daarbij katalysator, niet oorzaak van alle proteststemmen. De BBB is er voor de landbouwsector en het platteland. De rest krijg je er gratis bij wil je een volwaardige partij zijn. Wie denkt dat de BBB de grote problemen gaat oplossen raad ik aan de confetti nog even in de verpakking te laten.
Allereerst omdat onze geglobaliseerde wereldeconomie verslaafd is aan groei. De containerscheepvaart gebruikt bijvoorbeeld meer fossiele energie dan alle duurzame energie ter wereld bij elkaar opgeteld. Die scheepvaart vaart zich een slag in de rondte om Hollandse vis naar China te transporteren, daar te laten fileren en weer terug te verschepen naar Nederland. Of om Spaanse avocados naar Afrika te exporteren en Peruaanse avocados naar Spanje te importeren. Onze wereldeconomie en welvaart is gebaseerd op een consumentisme die een levenswijze is geworden. Consumo ergo sum. Dat is wereldwijd vooral een politiek probleem. En die politiek is wel bereid problemen zoals het klimaat aan te pakken, maar niet bereid het roer radicaal om te gooien. En het zal dit keer ook niet van de BBB komen. Want die is daartoe evenmin bereid. Bij de BBB valt onder “Missie” te lezen dat deze “een geluid (wil laten horen) dat recht doet aan de grote economische waarde van de agrarische sector, waarin duurzaamheid, milieu- en diervriendelijkheid centrale thema’s zijn”. Niets tegen in te brengen zou je zeggen. De grazende koeien, groene weides, buitenlucht, melk, vlees en eten voor iedereen. Prachtig leven toch? Allemaal voor boeren, burgers en buitenlui. Een lieve sprookjesachtige wereld waarvoor de BBB met en eerlijk verhaal voor wil opkomen. Na al dat blaming en shaming van de afgelopen tijd. Juist daarom is de BBB in het leven geroepen. Na wat googelen en wat kritische podcasts verder zien we ook de lelijke kant van het verhaal. En dat is volgens De Correspondent en het CBS dat jaarlijks zo’n 0,6 miljard kippen, 20 miljoen varkens en 2 miljoen koeien worden geslacht na een niet zo leuk leven. De intensieve veehouderij produceert in Nederland voor het grootste slachthuis van Europa, gemeten per km2. Hugo de Jonge, onze CDA-minister voor Ruimte, wil gezien de steeds grotere ruimtelijke concurrentie van alle provincies een schets hoe men dit denkt te verdelen. Welnu, de helft van de Nederlandse bodem is landbouwgrond, vier keer zoveel als bebouwd gebied. Sterker nog, we hebben dat helemaal niet nodig om Nederland van voedsel te voorzien. Boeren roepen wel “geen boer, geen eten”, maar twee van de drie geslachte dieren belanden in het buitenland en die dieren eten meer op in Nederland dan ze aan voedselwaarde opleveren! Waarom wil de BBB dan nu eigenlijk de landbouwproductie in stand houden terwijl de wereld in rap tempo veranderd? Terwijl bijvoorbeeld een derde van alle subsidies in de Europese Unie landbouwsubsidies zijn. Geld van belastingbetalers. Het is niet volhoudbaar omdat onze wereld in rap tempo naar de gallemiezen gaat. En als je een sector aan de achterkant met subsidies moet compenseren dan is er aan de voorkant toch iets niet in orde? Toch wil de BBB de sector afschermen tegen verandering, want het gaat immers om “de menselijke maat”, hun achterban. De dierlijke maat, daar heeft de BBB het wel over in haar missie, maar de cijfers van het CBS zeggen het tegenovergestelde. Nog maar te zwijgen over de gevolgen voor klimaat en de natuur. De dieperliggende vraag is of onze agrarische sector eigenlijk nog wel aan de maat is. Ook gezien de immense subsidiëring.
Als we dan terugkeren naar de verslagen van de gesprekrondes dan leest dit nogal potsierlijk als de BBB spreekt over de menselijke maat waarmee ze slechts een deel, namelijk een beroepsdeel, bedoelt. Heidi van de Pol, namens de BBB aanwezig in de tweede eigen gespreksronde, vraagt nadrukkelijk naar standpunten over megastallen. Na een beetje googelen blijkt zij eigenaar van een grote geitenopfokkerij in Altweerterheide en had ze het aan de stok over een vergunning met Geert Gabriëls, destijds wethouder voor GroenLinks in Weert. Geert Gabriëls is nu nog gedeputeerde voor de Provincie en schoof aan namens GroenLinks bij het gesprek tijdens de verkenning. In de verslagen is de ijzige temperatuur tussen BBB en GroenLinks bijna letterlijk te voelen. Althans zo lees ik het. GroenLinks komt dus ook niet voor in het advies van de verkenner voor een coalitie. Alles bij elkaar heb ik weinig hoop dat we te maken hebben met een middenpartij maar eerder met een rechtse en conservatieve. Een partij die eerder het midden houdt tussen het midden en uiterst rechts. Behoudend en tegen veranderingen die de landbouwsector raken. De uitspraken van Carolien maken mij dan niet vrolijker.
Dan nog even over links en rechts waar de BBB Limburg voortdurend naar verwijst. De begrippen zijn een product van de Franse Revolutie toen in de Assemblée Nationale de orde van zetels door de afschaffing van de standenmaatschappij opnieuw ingericht moest worden. Progressieven gingen links bij elkaar zitten, conservatieven rechts. Links en rechts was geboren. Echter zaten er ook heel veel gematigde afgevaardigden in het midden van de zaal. Die noemde men “le marais”, het moeras omdat het voornamelijk grote twijfelaars bleken. Welnu, de BBB is geen twijfelaar maar gedecideerd hoeder van de landbouwpostzegel, met nauwelijks oog voor de echt grote problemen of de grotere samenhang. Ze is gewoon zeer rechts en zeer conservatief.
